RIBOLLA GIALLA
Ten rodzimy szczep friuliański uprawiany był tutaj już w XIV-ym wieku. Jego nazwa wywodzi się ze słoweńskiego rebula, które w rodzimym dialekcie zostało przekształcone w ribuele. Słodkie wina produkowane na bazie ribolla gialla, były ulubionym trunkiem na dworze austro-węgierskim w początkach ubiegłego stulecia.
Dzisiaj, szczep daje wspaniałe wytrawne wina o wyjątkowo wyrafinowanych, eleganckich i złożonych aromatach kwiatowych z rozkoszną nutką cytryny w tle.
Najlepsze rezultaty uprawy, friuliańscy winogrodnicy osiągają kiedy winnica zlokalizowana jest na zboczach ciągnących się od Tarcento, poprzez Carso aż po Istrię.
MALVASIA ISTRANA
Ten szczep, wywodzący się również z FVG, należy do ogromnej rodziny “Malvasia”, której pierwszych śladów enologowie doszukują się w rejonie Peloponezu. Podobnie jak w przypadku ribolla gialla, uprawiany był tutaj już w XIV-ym wieku.
Winnice malvasia istriana można spotkać praktycznie na wszystkich wzgórzach FVG, szczególnie, tam gdzie grunt jest silnie żwirowy i pełen otoczaków.
Daje harmonijne, mocno wytrawne, lekko alkoholowe wina z charakterystycznymi zapachami moreli i....ryby.
FRIULANO
Tocai friulano, a obecnie friulano (decyzja i wymóg UE) to “statek flagowy” rodzimych szczepów FVG, nie mającego nic [pomimo podobnej nazwy], wspólnego z węgierskim tokaj.
Najczęściej stosowany do produkcji win jednoszczepowych , zdecydowanie wytrawnych, rześkich, o niskiej kwasowości i długim finiszu.
Doskonałe wino jako aperitif.
VERDUZZO FRIULIANO
Archeologowie odkryli ślady verduzzo friuliano (w okolicach Nimis) mające ponad 6 700 lat, natomiast pierwszy dokument wzmiankujący o samym winie produkowanym z tego szczepu nosi datę 1409 roku, kiedy to zostało ono ofiarowane papieżowi Grzegorzowi XII-u.
Jedynym miejscem w świecie uprawy tego szczepu jest region COF (Colli Orientali del Friuli), a w szczególności wzgórza pomiedzy Nimis a Cividale del Friuli. Verduzzo friuliano znajduje tutaj niepowtarzalny gdzie indziej terroir (siedlisko) – winnice są jakby zawieszone na wzgórzach, niczym w rzymskim amfiteatrze i wszystkie “patrzą” w dolinę ciągnącą się aż do Adriatyku, skąd dociera tutaj zawsze ożywcza bryza. Z przeciwnej natomiast strony, rejon ten jest chroniony przed zimnymi, północnymi podmuchami przez pasmo Alp Juliskich. Najwspanialsze wina otrzymuje się z przejrzałych winogron zbieranych jeszcze w grudniu (dicembrino), a najlepsze wina uzyskuje się wówczas, kiedy lato jest krótkie, natomiast a jesień bardzo długa.
Winnice te jako pierwsze w regionie FVG uzykały klasyfikację DOCG. Wina te, aby pokazać swoje największe cechy powinny leżakować w dębie minimum 3-4 lata.
PICOLIT
Słynny włoski enolog, Carlo Goldoni uważa, iż picolit to największy skarb i klejnot friuliańskiego winiarstwa.
Podobnie jak verduzzo friuliano, jest jednym z nastarszych szczepów endemicznych FVG. Jego uprawy rozpoczęto tutaj już za czasów Imperium Rzymskiego, a wino z niego produkowane zawsze było obecne na dworach papieskich, cesarstwa austro-węgierskiego, królów francuskich, carów rosyjskich czy Królestwa Sardynii.
Na skutek kolejnego “zakrętu” historii, w XIX-ym wieku produkcja picolit została przerwana, aż do lat 1970-ych.
Picolit, jako drugi w historii (po Ramandolo) uzyskał w 2006 r. prawo do apelacji DOCG (“cru”) i dotychczas są to jedyne takie dwie apelacje w FVG.
Szczep ten charakteryzuje się przede wszystkim niezwykle niską wydajnością. Spowodowane jest to faktem, iż bardzo wiele pąków w ogóle nie zakwita pozostawiając na krzaku rzadkie kiście dające maleńkie jagody, ale za to o bardzo wysokim nasyceniu cukrem gronowym.
Nie trzeba więc dodawać, iż ceny DOCG Picolit są zawsze bardzo wysokie (ok. 50.- €), ale podobnie jak inne wielkie wina słodkie – jest przecież winem “wiecznym”.
